LOS CROATAS DE LA ARGENTINA
Krivodol Press - 2005
¿Cuántos son los croatas de la Argentina? ¿Por qué y cuándo salieron de Croacia? La leva del imperio austrohúngaro, las vides apestadas y las islas abandonadas... Los que se enrolaron en la fiebre del oro del sur en Bahía Slogget y El Páramo, los que trabajaron en la construcción de los ferrocarriles, los estancieros, los empresarios, los intelectuales, el historiador Busaniche, los pintores Supisiche, Ducmelic y Zic; los corredores de autos Marinkovich y el arquero Blazina; la última ona, Rosa Yagán, que hablaba en croata; monseñor Estanislao Karlic; Vrañizan, protagonista del grito de Alcorta; Mihanovich y los capitanes de mar, como Fortunato Beban. Los croatas de la Segunda Guerra, la Tragedia de Bleiburg, las marchas de la muerte y los campos de refugiados Fermo y Bagnoli. Stambuk, Ivankovich, Horvat, Kvaternik, Pejascevich, Buratovich, Cosulich, Hraste, Kusanovich, Ivanissevich, Karstulovich, Bojanich, Vucetich, Ostoich, Buratovich, Lerotich y Marangunich son otros de los nombres que figuran en el libro. Tiene las colaboraciones de Albino Diéguez Videla, Fernando Sánchez Zinny y Jorge Rouillon. Prólogo de Bartolomé de Vedia. Dijo Abel Posse en La Nueva Provincia: Curioso libro el de esta escritora que escribe tan bien. Bartolomé de Vedia comentó en La Nación: El libro de Carmen Verlichak rastrea la historia de los croatas con un espíritu testimonial e investigativo en el que se suman y se potencian su comprobado dominio del genero narrativo, su sensibilidad para captar y transmitir las mas hondas revelaciones humanas y su aguerrida fibra de periodista. Camilo Lynch en La Prensa encontró que La investigacion detallada, apoyada por entrevistas y evocaciones de diferentes croatas -profesionales, artistas- no sólo reafirma el aporte que esta inmigracion produjo entre nosotros sino que también destaca la integracion plena a la comunidad.Ver también: Hrvati u Argentini. Algunos de los croatas de la Argentina: Bebán - Begić, Krešo - Bencich - de Beniczky, María Minka - Benigar, Juan Ivan - Benigar - Beroš, María, Ana, Catalina y Antonio - Bezmalinović, Juan - Bežmalinovich, Kate Bronzovich - Bilić, familia - Biličić, familia - Bilobrk, fra Vlado - Blanckenstein, familia - Blažeković - Blažević - Blazina, Mierko Mirko - Bojanić, Mateo - Bojanich, Mariano - Bojdanich, Lucas M. - Bonacich, Delia - Bondić, gerente de La Anónima - Borić, Krešimir - Boskovich, José, Pedro, Estefanía, - Bosnić, Frano - Brajnović, Luka - Brkić, Franjo - Brnjas–Simić Mica - Bronzovich, Jerka, Olga, Sergio, Ivo, Andrés, Vladimir, Jorge - Broz, Josip Tito - Budak, Mile - Budić, familia - Bulat - Bule, Pedro - Bulich, Petrona - Buljević, Ksenja - Buljevich, Vladimiro - Buratovich Busanić, Mateo - Busaniche, Carmelo José, Hernán, José Luis, Julio Mateo, Julio Antonio, Hernán Rafael - Cancelarich, Eugenia, María, Pascual, Teresa, Ana, Mateo, Isabel - Catinelli, Wladimira - Cerca, Vicente - Cettolo, Vladimir Buco - Čiklić, Petar Pedro - Colac, Marko - Cosulich - Cozanovich, Lázaro - Crljen, Daniela - Crnko, Josip José - von Csillag, familia - Cvitanić, Simon - Cvitanović, Šime - Cvjetanović, Mirko - Dabinovich, Nicolás - Dadić, Ante, Tvrtko, Krešo, Tommy - Delpich, Marcos - Dešković, Simon - Devčić, Jure - Djukič, Borislav - Domačinović, Dinkica - Dračić, Esteban - Dračić, Nikola - Dracich, Agustina - Dragičević, Pedro - Dragnić, Antonia - Draženović, Ružica Tomljenović - Dučmelić, Zdravko - Dundich, familia - Dzal, Cipo, Ivo - Erbabović, Davor - Ercegovic, M. - Espaïn, Juan María - Espaïn Verlichak, Juan María - Espaïn Verlichak, Luz - Espaïn Verlichak, Magdalena - Eterovic, Francisco - Farkas I y II - Fečko María - Fillipis, Elena - Finzi, Alejandro - Fodić, Vicente - Franičević, Mande Bojanić - Frank, Ivica - Frank, Josip - Frank, Olga - Franulić, Ana - Frković - Gabrić, Drago - Gadze, Olga Makšić - Gaj, Marija Mandarić - Galinović - Garafulić, Marcos - Garafulić, María - Gardiner, capitán - Gavez, familia - Gavran, Ivan - Gjurkovich, Simón - Gluncich, familia - Golosin, Veselin - Gugić, general - Hasenay, Zvonko - Hercegovic, Antonio - Herman, hermanos - Hoferus, John - Hornos Paz, Octavio - Horvat, Stjepan Esteban - Hranilović, Jasna y Višnja - Hraste, Mateo - Hubmajer, Mada Hunjet - Huljec - Hure, Pedro, Nicolás - Ilić, Dragan - Isakovich, Zehrudin - Ivanac, Luka - Ivandić, familia - Ivanissevich, Antonio - Ivanović, Santiago - Ivković, Jozo - Ivulić, Tomás - Jadrosich, Dragomir - Jakić Simlesa, Matilde - Jeisich, Isidoro - Jelavić, familia - Jelicich, Mary, Isabel - Jelovina, Ivica - Jerković, Miguel - Juraić, Adriana Jadranka y Juan - Jurun, Anđelko - Justianovich, Antonio, Catalina - Jutronich, Margarita - Kadić, Branko - Kalebić, Duško - Kalezić, Pablo - Kancelarić Eugenia - Karelovich, Mateo - Karlic, monseñor Estanislao - Karlinčić, Mateo - Karmelić, Esteban - Karnincich, Pedro - Karstulovich, Lucrecia - von Katinelli, familia - Kegević, Antonio - Kentenich, padre - Kevesich, Nicolás - Kezić, Miguel - Kirigin, Nicolás - Kljaković, Jozo - Knezovich - Kobila, familia - Kohn Loncarica, Alfredo - Kokić, Juan - Kokić, José María - Kolungia, Antonio - Kolungia, Carlos Alberto - Kolungjia, María - Kopsić, Tomislav - Korenić, familia - Korsky, Ivo - Korsky, Vera - Košak, Vladimir - Kostelac, Jasna - Kostelac, Mima - Kovačević, José - Kovačević, Ljubica - Kovačević, Nicolás - Kovačić - Kraglievich, Lucas - Krleza, Miroslav - Krpan, Dinko Domingo - Krsul, Lorenzo - Kusanović, Alejandro - Kusanovich, Antonio y Vicente - Kuscen, Nicolás - Kvaternik - Larsić, Bohumil - Laurić, Ivan Laca - Laurić, Zdravko Valentín - Lazaneo, Pablo - Lazaric - Lerotich - Ligatic, Jorge - Linke, Marija Sikić - Ljubetic, Ivan - Lombardich, familia - Loncarizza, Eva - Loncharich, Susana, Marta, Esteban, Carlos - Lovritchevich–Garbin, conde Aleksander - Lučić, Marcos - Lucich, Keka - Luketa, Mate - Maček, Vladko - Maixner - Dončević - Majer, Josip - Maras - Marangunich, Alberto - Margetich, Tomás - Marinkovich - Marinović, Jorge - Marković Marcovich, José - Maroević, Margarita - Martinić - Marusich, Antonio - Mateovich, familia - Matijević, Nikola - Matoš, Antun Gustav - Mažuranić, familia - Mercep, Mateo y familia - Mihajić, Mateo - Mihanovich, Miguel - Mikačić - Mikšič, Franjo - Milat - Miličić José y Rosa - Milicich, Marcos, Pedro - Milinković - Miloslavich, Nikola - Milovich, Lucrecia - Mimica - Mirich, Enrique - Miseta - Mladineo - Modrić, Pero Pedro - Mustapić Ružica Knežević - Mustapich, Antonio, Felipe - Nadinić, Vlado - Nevistić, Franjo - Njidrich - Njirich, Lukas y Juan - Oberzier, padre Ildefonso - Ojstersek, Ante - Oković - Ostoich, Ostojić, Santiago - Ostoić, Mateo - Osvaldini, Srebrenka - Palarich, Antonia Milicich - Pandol Tadich, Pedro - Pandor, Mateo - Paravić, Mateo - Paravić, Simón - Pavelić, Ante - Pavich, Flora - Pavlinović, Jure - Pedišić, Lino - Pejacsevich - Pejacsevich, ban Ladislao - Pellizari, José, Catalina, Primo, Josefina, Valentín - Perak, Ante - Peranić, fra Jozo - Percich, Nicolás - Perinić - Perković, Ivica - Petek - Petković, beata Marija - Petrak, Jure - Petrinovich, Francisco - Pivcević, Marcos - Plivelić, Nenad - Plantich, Nicolás - Poduje, Luka - Polich, Santiago, María, Pascual - Porić, Ivo - Poštek, Ana - Prgomet, Ana - Pulić, cardenal Vinko - Pušić - Pušić, Vesna - Radalj, Lidia - Radalj, Marcos - Radić, Stjepan - Radinkovich, Božo - Ramljak, Marija - Reditchich–Garbin condesa Katerina - Restovich, Francisco - Robertson Stipičić, familia - Robić, Ivo - Rojnica, Ivo - Rosandić, familia - Rubinich, Lucas, Mariano - Rukavina, Iuco - Rusendić, Ivica - Ružička, Lavoslav - Salihbegović, Nedim - Santich, Franca - Sapunar, Antonio - Setentić, Juan - Šimat, Žarko - Simeon, Jasna Latza - Šimonovic, Nicolás - Šimunić, Branko - Šimunović, Santiago - Sinovčić, Marko - Skarmeta, Antonio - Šljivarić, conde Marko - Smolčić, Manda - Šoljan, Magdalena Hure - Soljan, Magdalena Ujević - Sonde, Juan - Sporis, Marijan - Srojh, familia - Stambuk - Stefanić, Blaž - Strežić, Juan - Subotić, profesor - Supin Dominis - Supisiche, Svalina, Svorcan, Daniel - Tadić, Beba - Tadich, Tamsic, Francisco - Tevšić - Tevšić–Miletić Mare - Tomas, Tomić - Tominovich, Ana - Torić, Ante - Trebotić - Turica, Ante - Uhrin, Kazimir - Ujević, Mariano, María - Ujević, Tin - Ujevič Vrljičak, Marija - Ursič, Juan - Ursich, José - Vattuone Tadich, Mónica - Velečić, Jorge - Veljanović, Kosta - Vida, Viktor - Vidović - Vikario, Ante - Viskovich, Anita - Viskovich, Esteban - Viskovich, Lucía Mustapich - Vitulić, Daniel - Vlahović, Domagoj - Vlahovic, Ante - Vlahović Peroš, Stefanía - Vlatko, Juan Barba Ivane, Katica, María, Tonko - Vlatko, Juancito - Vrandečić, Jorge - Vranjičan Vrañizan Maroević, Nelly - Vrljičak Dugački, Mira - Vrljičak, Francisco - Vrljičak Srdelić, Magdalena Mandina - Vrsalović, Antonio - Vucetich, Juan - Vukov, Vice - Yagan Rosa Miličić - Zago, Antonio - Zambelić, Pedro - Zar, vicealmirante Marcos Antonio - Zdunić, Ivan - Žić, Živko y Ana - Zorić, Franjo - Zuanich - Zuanich, Gerónimo - Zubieta, Ángel - Žubrinić, Darko - Zuvanich, Dora, Irma - Žuvela, Ante -
NOTAS DE PRENSA
LOS CROATAS EN LA ARGENTINA
Por Carmen Verlichak-(Krividol Press)
Historias íntimas de una inmigración
Suplemento Cultura LA NACIÓN
Domingo 20 de febrero de 2005
Cuando se habla del proceso inmigratorio que dio origen a la actual Argentina se pone el acento, muchas veces, en los flujos cuantitativos de las distintas corrientes nacionales que llegaron, históricamente, al Río de la Plata. Los investigadores suelen discutir sobre cuántos millones de españoles o de italianos arribaron a nuestro suelo durante los siglos XVIII y XIX. Y afirman, a veces, no sin razón, que los argentinos habitamos la única república "ítaloespañola" del planeta. Pero la estimación sobre el volumen cuantitativo de cada una de las colectividades provenientes del fenómeno inmigratorio tropieza siempre con un obstáculo difícil de salvar. ¿Dónde se pone el límite cuando se hace esa estimación? ¿Se incluye estrictamente al número de los que llegaron como inmigrantes o se abarca también a sus descendientes? ¿Y qué ocurre con los que llegaron y luego regresaron a su país de origen? ¿Deben ser incluidos o no en la estadística total? Por eso, tanto o más importante que investigar la dimensión cuantitativa de cada corriente inmigratoria es tal vez explorar su realidad cualitativa, su singularidad espiritual y cultural, su riqueza interior. Y eso es lo que ha hecho la escritora y periodista Carmen Verlichak en este trabajo de investigación sobre "los croatas de la Argentina", en el que ha intentado rastrear la huella de los inmigrantes de ese origen que llegaron a nuestro país a través del tiempo. Siempre se estimó en alrededor de 400.000 el número total de hijos de Croacia que vinieron a incorporarse a la sociedad argentina, pero la autora de este libro sin duda original no ha intentado hacer una reconstrucción integral y sistemática de ese proceso inmigratorio sino que ha preferido reunir diferentes historias de valor testimonial y cargadas de revelaciones humanas. Entre los primeros croatas que arribaron al Río de la Plata figuran el jesuita Plantich o aquel Busaniche que en 1810 inauguró la rama sudamericana de ese origen. La afluencia creció a partir de 1870 e incluyó más tarde a grupos familiares caracterizados de la sociedad argentina, como los Mihanovich, los Ivanissevich, los Marinkovic y otros no menos notorios. A ellos se sumaron las familias croatas que llegaron en el siglo XX, con anterioridad o posterioridad a la finalización de la Segunda Guerra Mundial. Verlichak, apelando a su fibra de novelista, ha reunido una serie de crónicas testimoniales que describen la experiencia vivida por diferentes inmigrantes de origen croata como parte de su traslado a la Argentina. Son historias personales, intransferibles, que le permiten a la autora ir delineando una suerte de visión intimista de la saga tejida por esos pioneros que traían en sus oídos el canto melodioso de las costas de Dalmacia o de las aguas del Danubio o tal vez las imágenes de Zagreb, de Dubrovnik o de la isla de Brac. Los croatas en la Argentina es un libro de decisiva importancia para quienes deseen explorar los orígenes de una corriente inmigratoria claramente identificable dentro del conjunto de la tradición eslava, no sólo por su arraigada adhesión a la fe católica sino también porque aportó a la sociedad argentina cuotas inestimables de calidad moral y humana y un elevado espíritu de convivencia.
Bartolomé de Vedia
LOS CROATAS EN LA ARGENTINA
HRVATSKI ISELJENIČKI ZBORNIK 2006
Hrvati u Argentini
U uvodu ove knjige autorica kaže da se njome nastoji sačuvati od zaborava ono što je jednom bila sadašnjost puna nade, izgnanstva, strasti, suza, ljubavi, srdžbe, rada i uspjeha. U prvim se poglavljima govori o izgnanstvu, migracijama, emigrantskom životu, tjeskobi i želji za povratkom. U knjizi se objašnjava motive odlaska iz zemlje, odgovara se na pitanja zašto su tako često mijenjana hrvatska prezimena i zbog čega je nastajala zbrka s putovnicama. Ona se događala zbog toga jer su u početku Hrvati dolazili iz Austrougarske, a kasnije iz Jugoslavije, i imali su putovnice tih zemalja. Spominju se činjenice da je možda Hrvata bilo i na Kolumbovim lađama, da su u Argentinu dolazili u davna vremena isusovci. U slučajeva naši ljudi napuštali svoju zemlju zbog ekonomskih razloga - od 1860. god. Sto su godina odlazili zbog filoksere koja je napala vinograde na Braču, siromaštva, potom zbog obveze služenja vojnog roka u doba Austrougarske kad je služba u mornarici trajala šest godina. Spisateljica dijeli povijest hrvatskog doseljavanja u Argentinu na četiri razdoblja: prvo je razdoblje prije 1910. godine kad Hrvati dolaze isključivo zbog ekonomskih razloga; drugo je razdoblje između 1910. i završetka Prvoga svjetskog rata; treće između dva svjetska rata ˇ kad neki dolaze kao misionari, a neki zbog progona Hrvata u prvoj Jugoslaviji. Četvrto je pak razdoblje između 1947. i 1950. godine, te oko 1960. Osvrće se na događaje poslije Drugoga svjetskog rata, na tragediju kod Bleiburga, spominje Logor Fermo, El-Shatt u Egiptu i sudbine pojedinih ljudi koji opisuje svoje doživljaje (Višnja Blažeković, Željka Šimunić, Mira Dugački Vrljičak, Krešimir Miksic, Vera Korsky itd.). U knjigu su umetnuta i poglavlja koja su napisali Ante Žuvela, Jorge Rouillon, Albino Diéguez Videla, Fernando Sánchez Zinny i Jasna Bulat). U njima se spominju Hrvati ˇ primjerice, monsinjor Estanislao Karlic, Juan Ivan Benigar - bijelac koji je oženio Indijanku, Mira Dugački Vrljičak koja je došla u Buenos Aires 1947.god., Slavko Eugenio Kvaternik, Željko Oković. Krešimir Mikšić se sjeća svojih roditelja, a opisuje se i povijest jedne plemenitaške obitelji Pejačevića. Uz svjedočanstva pojedinaca, tu su i opisi gradova i mjesta u Hrvatskoj Zagreba, otoka Brača, Hvara, Suska, Silbe, te Rijeke, Splita, Krivodola i ljudi koji su rođeni ili vezani uz njih. Govoreći o Braču, između ostalih, spominje se i Herman Stambuk koji je stigao u Argentinu 1938. god. s diplomatskom putovnicom pripremajući se za mjesto u nekom od veleposlanstava u Južnoj Americi. Ostao je u toj zemlji jer se bližio rat i počeo raditi za Fritza Mandela, koji je u poslijeratno vrijeme postao peti po redu na ljestvici svjetskih bogataša. Podrijetlom s Brača je i poznati književnik Antonio Skarmeta, koji je rođen u Čileu, a jedno je vrijeme živio u Argentini, te obitelj Ivanissevich. S Hvara su Buratovichi i Gabrichi, slikar Živko Žic je s otoka Krka, sa Suska je podrijetlom Hernán Busaniche, a sa Silbe su došli Barbichi. Iz Rijeke potječu Ricardo Supisiche i Marijan Prsić. U knjizi se spominju i drugi Hrvati, Mirko Blažina, slavni golman, Duimo Baleta Ančić koji je došao u Argentinu iz okolice Splita, poznati poduzetnik Miguel Lerotić i mnogi drugi. Jedno je poglavlje posvećeno Hrvatima iz Bosne. Spominju se Jasna Latza Simeon, Mirko Cvjetanovic i drugi, a u poglavlju posvećenom Dubrovniku nezaobilazna su braća Mihanovich Nicolás i Miguel koji su od siromašnih došljaka postali jedni od najbogatijih ljudi u Južnoj Americi. Na brodovima Nicolasa Mihanovicha radilo je oko 5000 ljudi i većina su bili Hrvati. Miguel se više posvetio intelektualnom radu. Na čelu njihove tvrtke bio je i Jos. Marcovich Marković, inženjer koji je studirao u Parizu. Zanimljiva su sjećanja novinarke i radijske voditeljice Adriane Tevšić Milat koja se prisjeća svoga djetinjstva u La Boci, četvrti Buenos Airesa u kojoj su živjeli doseljenici, i događanja u hrvatskoj zajednici. Posljednja su poglavlja posvećena našim ljudima koji su postali ugledni argentinski inženjeri šumarstva, likovima Hrvata u argentinskoj književnosti i razmišljanjima doktora Ive Korskog o problemima prvih naraštaja Hrvata rođenih u Argentini. O uspješnim inženjerima šumarstva iz Hrvatske piše Jasna Bulat. Kaže da su, za razliku od mnogih hrvatskih doseljenika intelektualaca koji su došli u Argentinu poslije Drugoga svjetskog rata i uglavnom radili fizičke poslove, inženjeri šumarstva imali neobičnu sreću. Naime, oni su se odmah zapošljavali u Ministarstvu javnih radova kao savjetnici, a poslije su bili na čelu tehničkih komisija. Ističu se: Ivan Asančaić (nekad slavonski župan), Josip Balen, Jure Petrak, Ivica Frković, Maks i Slavko Hranilović itd. Zahvaljujući njima, na zemljovidu Argentine ima mnogo rijeka, slapova, planina i jezera koji nose hrvatska imena: Mile Budak, Jasna i Mirna (imena Frkovićevih kćeri koje su nestale u Bleiburgu), Bosna, Korana, Lika i Sava. Oni su također pridonijeli otvaranju prvih šumarskih fakulteta u Argentini. Krešimir Borić napisao je poglavlje koje govori o likovima Hrvata u argentinskoj književnosti. Ostoiche, Lombardiche i Njidricha spominje argentinski književnik Ricardo Rojas; Alejandro Finci napisao je kazališno djelo Benigar koje je prikazano 1984., a Benigara je glumio Daniel Vitulić, argentinski glumac hrvatskog podrijetla. U djelu Lago argentino/Argentinsko jezero, objavljenom 1946. god., Juan Goyanarte spominje Marangunice i Stipičiće. Carmen Vrljičak tj. Carmen Verlichak pak u djelu María Josefa Ezcurra, el amor prohibido de Belgrano/ María Josefa Ezcurra, zabranjena Belgranova ljubav, u XIX. stoljeće smješta lik Branka Kadića, nadahnuta stvarnom osobom koja je u Argentinu došla poslije Drugoga svjetskog rata. Kadić je rođen 1919. god. u Poljicima, studirao je talijanski, španjolski i francuski jezik i jugoslavensku književnost. Bio je tajnik Hrvatskog veleposlanstva u Španjolskoj. U Argentini se posvetio novinarstvu i književnosti ˇ pisao je eseje, književne kritike i kritike vezane uz umjetnost. Surađivao je u više časopisima, kao Hrvatska Revija. Također je bio prevoditelj. U posljednjem poglavlju Ivo Korsky analizira probleme pripadnika prve generacije hrvatskih doseljenika u Argentinu i njihovu integraciju. Zanimljivo je, kao što je već spomenuto u predgovoru, da Carmen Vrljičak u ovoj knjizi ne slijedi kronološki red ˇ njena je namjera bila prikupiti podatke o doseljenicima i njihove sudbine povezati mjestom odakle su stigli. Ponekad oni sami govore o svojoj sudbini, ponekad to čini netko drugi. U svakom slučaju, dobili smo zanimljivo svjedočanstvo o Hrvatima koji su svoju drugu domovinu pronašli u Argentini i niz korisnih informacija koje će pomoći da ne padnu u zaborav.
CROATIANS IN ARGENTINA
The history of Croatian emigration to Argentina, entitled Los Croatas en La Argentina was written by Carmen Verlichak of Buenos Aires, a writer and respected Croat journalist. The 208-page book was published by the Krivodol Press company. It was written in collaboration with Albino Diéguez Videla, Jorge Rouillon and Fernando Sánchez Zinny, with a Foreword by Bartolomé de Vedia. What is interesting is that the author does not follow a chronological order in the book - her intention was to gather data on immigrants and connect their fates to the places from where their ancestors came.
LOS CROATAS DE LA ARGENTINA La historia de la emigración croata en Argentina bajo el título Los croatas de la Argentina fue escrita por la escritora y destacada periodista croata Carmen Verlichak de Buenos Aires. El libro fue publicado en edición de Krivodol Press y abarca 208 páginas. Colaboraron allí Albino Diéguez Videla, Jorge Rouillon y Fernando Sánchez Zinny, el prólogo está firmado por Bartolomé de Vedia. Es interesante que la autora en este libro no sigue un orden cronóligico ˇ su intención era mostrar diversos destinos y relacionarlos con el lugar de procedencia.
http://www.carmenverlichak.com.ar/2012_libros_publicados.html
Nema komentara:
Objavi komentar